Johanna Van Overmeir

De vijf perfomances van Johanna Van Overmeir vormen een ritualistische cyclus. De kunstenares verbindt hierbij de drie heilige boeken, de Tora, de Koran en de Bijbel . Vanuit het gegeven artistieke kader waarbinnen zij creëert, seculariseert ze de geschriften en sacraliseert ze de kunst.

P1: Baptism
De aankondiging van een nieuwe cyclus begint met een rituele wassing waarbij ze in gehurkte houding voor een waterbassin haar lange haren in en uit het water zwaait. Op de achtergrond zijn stemmen te horen die gebeden prevelen. De repetitieve beweging, de bezwerende psalmen en het zuiverende kou de water waarmee ze haar haren bevochtigt, bewerkstelligen een catharsis-effect. Deze performance is een symbolisch breekpunt tussen haar pagane leven en het nieuwe toegewijde leven. Het is de eerste fase in het transformatieproces.

P2: Haircut
Tijdens het tweede doorgangsritueel wordt het haar van de kunstenares, met een botte schaar, publiekelijk geknipt. Deze performance verwijst onder meer naar het kaalscheren van joods-orthodoxe vrouwen vanaf het moment dat zij gehuwd zijn. Maar het kan evengoed een knipoog zijn naar de mystieke figuur Maria Magdalena.

P3: Haarverstrooiing
Van Overmeir treedt in haar nieuwe gedaante op tijdens de derde performance: ‘haarverstrooiing’. Ze symboliseert hiermee het overgangsmoment. Ze laat haar lange haren letterlijk varen op de golven van de Schelde. Het is een sleutelmoment in de gedaantewissel, een moment van rouw en tegelijkertijd hoopvol.

P4: Shooting books
Het kind is geen kind meer. In haar nieuwe Jeanne d’Arc-look gaat zij vastberaden en bijna ongenadig voort. Als een ware militante maakt ze komaf met de laatste relieken. De boeken worden door kogels gepenetreerd. Het representeert de ultieme destructie in deze rites de passage naar de wederopbouw en herbronning.

P5: Bookwashing
Een nieuw kunstwerk ontstaat. Al is het maar eventjes. De creatie ervan is het rituele middel om vanuit de immanentie het transcendente te bereiken. Urenlange concentratie in een witte en kille galerieruimte om elk blaadje van de drie boeken zorgvuldig naast elkaar te leggen. De laatste performance ‘Baptism’ is de definitieve secularisering van de drie religies en de aankondiging van een nieuwe cyclus. Het dopen van een nieuwe relikwie, een kunstwerk, een patchwork van ’s werelds invloedrijkste geschriften.